ความหมายของสารสนเทศศาสตร์

ความหมายของสารสนเทศศาสตร์

Davis, Charles. (1979 : 3) ได้ให้ความหมายของสารสนเทศศาสตร์ ไว้ว่า
สารสนเทศศาสตร์ เป็นวิชาใหม่ที่เกิดขึ้นในสังคม ข่าวสาร เป็นวิชาที่พัฒนามาจากหลายสาขาวิชาการ โดยเป็นสหวิทยาการที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการถ่ายทอดสารสนเทศ มีรากฐานจากวิชาบรรณารักษศาสตร์มาตั้งแต่ 669 – 630 ก่อนคริสตกาล และมีบทบาทมากยิ่งขึ้นในช่วงหลังสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ในระยะเริ่มแรก มีขอบเขตอย่างกว้าง ๆ เป็นวิชาความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการรวบรวม การจัดองค์กร การถ่ายทอด และการใช้ประโยชน์จากสารสนเทศและเมื่อขอบเขตวิชาเกี่ยวข้องไปทางพัฒนาการเทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์จึงมีความหมายให้เกี่ยวข้องกับสภาพการใช้สารสนเทศ กลายเป็นวิชาที่ว่าด้วยการพัฒนาสารสนเทศ เพื่อใช้ประโยชน์จากข้อสารสนเทศทางด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี ตลอดจนศิลปะวิทยาการต่าง ๆ

กองบรรณาธิการ (2531 : 56 - 64) ได้ให้ความหมายของสารสนเทศศาสตร์ไว้ว่า ในภาษาไทย คำว่า “Information Science” ตรงกับคำว่า สารสนเทศศาสตร์ มีความหมายว่า เป็นวิชาที่มีขอบเขตเกี่ยวกับการจัดการที่เกี่ยวข้องกับความรู้ ข่าวสาร ตลอดจนข้อมูลต่าง ๆ โดยมีวัตถุประสงค์มุ่งให้ผู้ใช้ได้รับประโยชน์จากความรู้ หรือข่าวสารดังกล่าว ได้อย่างรวดเร็ว และเป็นประโยชน์มากที่สุด

ชุติมา สัจจานันท์ (2530 : 17) ให้ความหมายของสารสนเทศไว้ว่า คือ ข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ ข้อสนเทศ สารสนเทศ ทั้งในรูปแบบสิ่งพิมพ์ โสตทัศนวัสดุ และวัสดุย่อส่วน เพื่อใช้ประโยชน์ทางการสื่อสารและการพัฒนาด้านต่างๆ ทั้งส่วนบุคคลและสังคม ที่มีข้อเท็จจริง เหตุการณ์ ที่ผ่านกระบวนการ ประมวลผล มีการถ่ายทอด และการบันทึกไว้ในรูปแบบต่างๆ เช่น หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ รายงาน โสตทัศนวัสดุ เทปคอมพิวเตอร์ ตลอดจนการถ่ายทอดในรูปแบบอื่นๆ เช่น คำพูด โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ให้ผู้รับสารได้ทราบ ฉะนั้น เมื่อพิจารณาถึงสารสนเทศ จึงอาจพิจารณาได้ 2 ประเด็น คือ เนื้อหา และการประมวลผล เพื่อเผยแพร่หรือถ่ายทอดเนื้อหาของสารสนเทศนั้น ด้านเนื้อหา สารสนเทศถือได้ว่าเป็นผลผลิตทางปัญญา ของมนุษย์สาขาวิชาใด เรื่องใด ปรากฏในรูปแบบใด ภาษาใดก็ได้ ส่วนการประมวล หมายถึง วิธีที่ใช้ในการผลิต การส่ง การจัดเก็บ การถ่ายทอดหรือเผยแพร่เนื้อหา ของสารสนเทศเพื่อนำไปใช้ ให้บรรลุวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่ง

จากความหมายต่างๆ ที่มีผู้ให้ไว้ สรุปได้ว่า สารสนเทศ คือ ข้อมูล ความรู้ ที่ผ่านการประมวลผล และมีการบันทึกไว้ในสื่อรูปแบบต่างๆ ทั้งสื่อตีพิมพ์และไม่ตีพิมพ์เพื่อการเผยแพร่และนำไปใช้ประโยชน์ ข้อมูลกับสารสนเทศมีความสัมพันธ์กัน คือ ข้อมูลถ้าได้ผ่านกระบวนการประมวลผล หรือจัดทำให้อยู่ในรูปแบบที่มีความหมาย และผู้รับสารสนเทศสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ ข้อมูลนั้นก็จะกลายเป็นสารสนเทศ

แหล่งที่มา :

กองบรรณาธิการ. ความหมายของสารสนเทศศาสตร์. กรุงเทพฯ : สนเทศสาส์น, 2531.

ชุติมา สัจจานันท์. สารสเทศศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : วิสคอม เซ็นเตอร์, 2530.

Davis, Charles. Guid to Information Science. Connecticut : Greenwood Press, 1979.